Z dniem 1 czerwca 2014 r. suma opóźnień w procesie autoryzacji 21 odmian GM, które zostały przetestowane i ocenione przez EFSA za bezpieczne wynoszą łącznie 44 lat. Ponadto liczba przypadków nieuzasadnionych opóźnień rośnie od połowy 2013 roku, zagrażając bezpieczeństwu dostaw żywności i pasz do Unii Europejskiej.
W demokracji, rządzący powinni przestrzegać prawa i zasady, które sami na siebie nałożyli, jednak Unia Europejska nie przestrzega tej reguły, jeśli chodzi o GMO (odmiany genetycznie modyfikowane).
Komisja Europejska przyznała, że regularnie są łamane rygorystyczne przepisy UE dotyczące autoryzacji produktów GM, powodując nieuzasadnione opóźnienia we wprowadzeniu na rynek produktów GM ocenionych za bezpieczne. Po ostatnich głosowaniach przez Państwa Członkowskie w tej sprawie, Komisja Europejska od niedawna również bez podstawy prawnej zaczęła opóźniać procesy wydania decyzji autoryzacyjnej. Takie działania powodują, że okres po wydaniu opinii o bezpieczeństwie produktu GM przez właściwy organ do momentu wydania zezwolenia zajmuje 40% całego czasu potrzebnego na przeprowadzenie procedury autoryzacyjnej.
System zatwierdzenia: etapy i ramy czasowe
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zobowiązany jest do przygotowania obszernej naukowej oceny ryzyka dla każdego produktu, który został przedstawiony do autoryzacji. Ocena ta trwał średnio 29 miesięcy dla produktów GM zatwierdzonych w latach 2011-2013. Jeśli EFSA uzna, że produkt jest równie bezpieczny jak jej niezmodyfikowane genetycznie odpowiedniki decyzja politycznej o autoryzacji powinna zostać niezwłocznie podjęta. W tym etapie biorą udział: Komisja Europejska i Państwa Członkowskie i trwa on średnio aż 19 miesięcy. Dodatkowo ciągła różnica zdań pomiędzy państwami członkowskimi jeszcze bardziej wydłuża ten proces. Dla przykładu w stosunku do innych produktów, takich jak dodatki do żywności lub środki ochrony roślin, proces przebiega sprawnie i znacznie szybciej.
Kiedy dochodzi do nieuzasadnionych opóźnień
Prawo unijne nakłada na Komisję Europejską obowiązek przestrzegania konkretnego harmonogramu przy autoryzowaniu GMO. Zgodnie z nim Komisja ma maksymalnie 3 miesiące na poddanie wniosku pod głosowanie, w którym biorą udział przedstawiciele Państw Członkowskich. Jeżeli nie zostanie osiągnięta kwalifikowana większość, Komisja musi poddać wniosek pod ponowne głosowanie w ciągu 2 miesięcy. Jednakże Komisja oficjalnie przyznaje, że regularnie nie spełnia tych wymagań prawnych. Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł we wrześniu 2013 r.: Komisja Europejska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej (...) poprzez brak przedstawienia Radzie dokumentacji GM. W istocie wyrok potwierdził, że Komisja musi przestrzegać prawnie określone terminy i nie może nadużywać procesów biurokratycznych ani argumentów politycznych bezprawnie opóźniając proces autoryzacji produktów regulowanych.
Kolejne nieuzasadnione opóźnienia
Po przeprowadzeniu dwóch rund głosowań przez Państwa Członkowskie, Komisja zatwierdza produkt na podstawie pozytywnej opinii EFSA. Bezprecedensowe opóźnienia wynoszące do 7 miesięcy zostały zaobserwowane również i na tym końcowym etapie autoryzacji. Dla porównania produkty GMO zatwierdzone w latach 2011-2013 autoryzowane były w przeciągu 1 miesiąca.
Rosnące opóźnienia i wydłużające się terminy
W chwili obecnej więcej jest wniosków o autoryzację odmian GM w toku prac (67) niż zostało autoryzowanych od momentu wprowadzenia pierwszych odmian GMO (50). Od 2010 zmniejsza się również ilość autoryzowanych odmian GM. W 2014 nie został jeszcze autoryzowany żaden produkt GM. Proces autoryzacji produktu do importu w UE wydłużył się z 45 miesięcy (2004-2010) do 48 miesięcy (2011-2013). Dla porównania w dużych krajach obu Ameryk wynosi on średnio 30 miesięcy.
Skutki spowolnienia procesu autoryzacji
Handel: polityka zero tolerancji UE dotycząca występowania śladowych ilości nieautoryzowanego GMO w produktach nie-GMO, skutkuje zawróceniem całego transportu do kraju pochodzenia.
Koszty wynikające z zawrócenia transportu np. 50 tys. ton kukurydzy szacuje się na 25 mln €. Stała niepewność dla przedsiębiorców kumuluje te koszty, czego wyrazem są badania opublikowane przez Komisję gdzie oszacowano, że w najgorszym scenariuszu, „całkowity koszt/strata do gospodarki (UE) będzie wynosić 9,6 mld €”.
Innowacje: niesprawny system autoryzacji uniemożliwia dostęp do bezpiecznych, innowacyjnych i nowych technologii.
Zaufanie konsumentów: Instytucje UE nie stosując się do przepisów prawa, podsycają nieuzasadniony brak zaufania społeczeństwa do systemu autoryzacji GMO oraz obaw o bezpieczeństwo tych produktów.
Rekomendacje przemysłu:
• Przestrzegać zasad prawa i zakończyć proces autoryzacji produktów, które czekają na ostateczną decyzję.
• Unikać nieuzasadnionych opóźnień.
Źródło:
http://www.europabio.org/sites/default/files/position/europabio_undue_delays_update_june_2014_0.pdf
