Literatura naukowa jest obfita w dane potwierdzające, że uprawa roślin GM prowadzi do znaczącej redukcji zużycia pestycydów. Szczególną zasługę należy tutaj przypisać roślinom odpornym na szkodniki, dzięki którym dramatycznie spadło zużycie insektycydów.
Szacuje się, że w latach 1996-2012 dzięki roślinom GM zużycie chemicznych środków ochrony roślin (śor) zmalało o ponad 497 mln kg [1]. To mniej więcej taka ilość, jaką rolnictwo Unii Europejskiej zużywa w okresie dwóch lat (W Polsce zużywa się około 25 mln kg pestycydów rocznie, to zużycie stale wzrasta).
Z końcem 2014 roku ukazało się najszersze jak dotąd opracowanie poświęcone analizie skutków upraw roślin GM. Naukowcy z Uniwersytetu w Getyndze przeanalizowali 147 oryginalnych doniesień naukowych ostatnich 20 lat. Analiza wykazała, że uprawa roślin GM prowadzi do zmniejszenia zużycia pestycydów średnio o 37 proc. [2].
Pestycydy są jednym z tych czynników związanych z uprawą roślin, który wykazuje istotny negatywny wpływ na środowisko naturalne. Znaczące zmniejszenie zużycia pestycydów dzięki uprawie roślin GM bez wątpienia przyczynia się do poprawy kondycji środowiska. W tym kontekście ogromnie dziwi mnie postawa organizacji tzw. ekologicznych, które walczą z uprawą GMO.
Znaczący spadek zużycia pestycydów w uprawie GMO ma jeszcze jeden bardzo istotny skutek, o którym rzadko się mówi. Zmniejszenie aplikacji śor ma pozytywny wpływ na zdrowie rolników, którzy są w mniejszym stopniu narażeni na zatrucia. Szczególnie istotne jest to w krajach rozwijających się, w których z uwagi na ograniczoną mechanizację rolnictwa opryski są wykonywane najczęściej ręcznie. Jest to poważny problem. Mimo że kraje rozwijające się odpowiadają za zużycie „zaledwie” 20 proc. wszystkich pestycydów, to w państwach tych dochodzi do 99 proc. przypadków zatrucia środkami ochrony roślin [3]. Należy założyć, że zmniejszenie zużycia chemicznych środków ochrony roślin powinno mieć duże znaczenie dla ograniczenia tego problemu. Czy istnieją jakieś badania na temat związku zmniejszenia przypadków zatruć śor a uprawą GMO?
W tym miesiącu ukazała się publikacja chińskich naukowców, którzy przeprowadzili doświadczenia polowe ryżu GMO, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu uprawy na zużycie pestycydów oraz zdrowie rolników [4]. Ryż jest rośliną o kluczowym znaczeniu dla rolnictwa Chin. W chwili obecnej nie uprawia się komercyjnie żadnych odmian GM (przynajmniej oficjalnie).
Trwają jednak zaawansowane prace nad licznymi odmianami GM. Jedną z takich odmian, która ma największe szanse na komercjalizację, jest ryż o nazwie – Kafeng-8. Do genomu rośliny wprowadzono dwa geny warunkujące odporność na szkodniki – cry1Ac i CpTI. Odmianę opracowali naukowcy z Chińskiej Akademii Nauk.
Przeprowadzone w roku 2010 doświadczenia wykazały, że uprawa ryżu Kafeng-8 prowadzi do znaczącej redukcji zużycia pestycydów. W uprawie GMO rolnicy zużywali średnio 3,7 kg pestycydów na hektar, w uprawie odmian konwencjonalnych – 13,06 kg. To oczywiście miało duży wpływ na poniesione wydatki na pestycydy, w uprawie GMO rolnicy wydawali na ten cel średnio 187,07 Y/ha, w uprawie non-GM – 507,78 Y/ha. Uprawa GMO skutkowała nieznacznie wyższym plonem 8,21 t/ha vs 8,04 t/ha (non-GM).
Dramatyczny spadek zużycia pestycydów w uprawie ryżu GM skutkował zmniejszeniem liczby zatruć pestycydami. Spośród rolników uprawiających odmiany konwencjonalne aż 8 proc. wykazywało objawy zatrucia. Żaden z rolników uprawiających ryż GM nie wykazywał takich objawów.
Ryż Kafeng-8 jest na razie w fazie wdrożeniowej i nie jest uprawiany na szeroką skalę. Autorzy pracy konkludują, że jego uprawa może nie tylko zmniejszyć negatywne oddziaływanie na środowisko, ale może mieć także ogromne znaczenie dla poprawy zdrowia rolników. W Chinach jest ok. 200 mln drobnych rolników. Zakładając, że 8 proc. z nich każdego roku ulega zatruciom śor, uprawa roślin GM typu Bt (odpornych na szkodniki) mogłaby zmniejszyć liczbę zatruć o 16 mln. Mówimy tutaj o samych Chinach, a problem zatruć śor jest równie powszechny w wielu państwach Azji oraz Afryki. Dziesiątki (jeśli nie setki) milionów ludzi mogłyby uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych, jeśli tylko mieliby możliwość uprawy roślin GM.
Zresztą już obserwujemy taki efekt w przypadku upraw genetycznie modyfikowanej bawełny Bt. Uprawa bawełny odpornej na szkodniki przyczyniła się do dramatycznego zmniejszenia zużycia pestycydów, a w konsekwencji spadku liczby zatruć środkami ochrony roślin. Zjawisko takie obserwowano w Chinach [5], Indiach [6,7], Pakistanie [8,9].
W państwach rozwiniętych także obserwuje się zmniejszenie negatywnego oddziaływania pestycydów na zdrowie rolników (i to nie tylko związane z uprawą odmian odpornych na szkodniki). W najnowszym raporcie Departamentu rolnictwa (USA), poświęconym skutkom uprawy roślin GM w latach 1996-2012, możemy wyczytać między innymi: „Główną zaletą uprawy roślin HT (odpornych na herbicydy) jest zastąpienie toksycznych herbicydów środkami mniej szkodliwymi (…). Uprawa roślin typu HT skutkowała poprawą jakości środowiska i zmniejszeniem ryzyka dla zdrowia związanego ze stosowaniem herbicydów” [10].
Najnowsze doniesienie chińskich naukowców to kolejne potwierdzenie, że uprawa GMO skutkuje nie tylko wzrostem plonów i dochodów rolników, ale także przyczynia się do zmniejszenia negatywnego oddziaływania rolnictwa na środowisko i zdrowie ludzi.
Dowodów naukowych potwierdzających te słowa jest wiele. Jak długo jeszcze będziemy ignorować ten fakt? Każdy rok walki z roślinami GM oznacza tylko tyle, że tracimy na tym wszyscy – środowisko, rolnicy i konsumenci. Uwzględniając wyzwania, przed jakimi stoi dzisiaj ludzkość (zmiany klimatu, wzrost populacji, skażenie środowiska etc.) – walka z GMO w rolnictwie wydaje się co najmniej nieroztropnym postępowaniem.
1 – Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2013
2 – Rośliny GM zmniejszają zużycie pestycydów i zwiększają produkcję roślinną
3 – Adverse health effects of pesticides in agrarian populations of developing countries
4 – Impact of insect-resistant GM rice on pesticide use and farmers’ health in China
5 – Genetically Modified Cotton and Farmers’ Health in China
6 – Bt cotton and sustainability of pesticide reductions in India
7 – Impact of Bt cotton on pesticide poisoning in smallholder agriculture: A panel data analysis
8 – Valuing financial, health, and environmental benefits of Bt cotton in Pakistan
9 – Bt Cotton, Pesticide Use and Environmental Efficiency in Pakistan
10 – Genetically Engineered Crops in the United States
Źródło: http://gmo.blog.polityka.pl/2015/01/25/mniej-zatruc-pestycydami-dzieki-uprawie-gmo/
